آمادگی الكترونیكی

آمادگی الكترونیكی، طبق تعریف واحد اطلا‌عات اكونومیست، وضعیتICT كشورها از نظر زیرساخت‌های مورد نیاز و توانایی مصرف‌كنندگان دولت و فضای كسب ‌‌و كار است كه در این راستا منابع مصر‌ف‌كنندگان شامل دولت، مردم یا بخش خصوصی، بررسی می‌شود; این آمادگی با شاخص‌های مربوطه و وضعیت آن در كشور در این گزارش توسط اساتید و كارشناسان بررسی شده است. به گفته‌یك كارشناس تجارت الكترونیكی، رسیدن به ارزیابی صحیح در شناسایی جایگاه كشور در آمادگی الكترونیكی نیازمند انتخاب مدل واحد، استاندارد و بررسی آن طی سال‌های متوالی است.
بابك امیری با اشاره به ویژگی‌های جامعه‌اطلا‌عاتی به عنوان مدل نوینی از جامعه اظهار كرد: جامعه ‌اطلا‌عاتی در واقع مدل نوینی از جامعه است كه مفاهیم سنتی آموزش، كسب ‌و كار و اقتصاد را متحول می‌كند، ارزش‌های اطلا‌عاتی جایگزین ارزش‌های مادی شده و به سرعت اطلا‌عات تولید شده در اختیار همه قرار می‌گیرد. او افزود: ‌پردازش‌های الكترونیكی و فعالیت كاری به جای تولید صنعتی و كشاورزی حول تولید اطلا‌عات می‌چرخد و نقش زمان و مكان فیزیكی كمتر می‌شود‌، همچنین نقش‌های مجازی در مهارت‌ها ایجاد شغل‌های جدید و نحوه تعاملا‌ت جدید را به همراه خواهد داشت و شاخص‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیز تغییر می‌كند.
وی ادامه داد: آمادگی الكترونیكی می‌تواند در دو سطح جامعه و سازمان انجام شود; طبق مدلCSPP یكی از مدل‌های تعریف شده برای آمادگی الكترونیكی، جامعه‌ای آمادگی لا‌زم را به لحاظ الكترونیكی بودن دارد كه از سرعت بالا‌ی دسترسی به شبكه در یك بازار رقابتی، دسترسی پایدارIT در مدارس، ادارات دولتی، بنگاه‌های خصوصی و مراكز بهداشتی برخوردار باشد; همچنین امنیت و حریم خصوصی و ارتباط بر خط نیز تامین شده باشد و سیاست‌های دولتی نیز حامی‌استفاده از شبكه‌های رایانه‌ای باشد و ضریب نفوذ رایانه‌ای مبنای آمادگی الكترونیكی جامعه‌از دیدگاه این تعریف است.
امیری اهمیت ارزیابی آمادگی الكترونیكی كشور را نیل به وضع مطلوب دانست و تصریح كرد: ارزیابی وضع وجود از نظر آمادگی الكترونیكی در كشور و هر سازمان، مقدمه‌ای برای برنامه‌ریزی و نیل به وضع مطلوب خواهد بود; اگر روند پیشرفتIT در كشور را در سه مرحله‌شناسایی وضع موجود، ترسیم وضع مطلوب و برنامه‌ریزی گذار از وضع موجود به وضع مطلوب در نظر بگیریم، می‌توان در مرحله‌نخست جایگاه كشور را از لحاظ آمادگی شناسایی كرد و به بررسی میزان ضعف و قوت در چهار محور آمادگی الكترونیكی پرداخت. برای این كه میزان پیشرفت كشور در حوزه‌آمادگی الكترونیكی را تعیین كنیم، باید از مدل واحد و استانداردی طی چند سال متوالی استفاده كرد; چرا كه به تنهایی از روی افت رتبه، اطلا‌عاتی در خصوص وضعیت میزان رشد كشور در اختیار كارشناسان قرار نخواهد گرفت و این مستلزم این است كه نهاد مسئول تدوین سیاست‌های كلا‌نICT ، ‌مدلی را انتخاب كند تا براساس آن مدل ارزیابی‌ها صورت گیرد یك كارشناس فن‌آوری اطلا‌عات نیز معتقد است: رتبه‌بندی كشورها در مراجع جهانی را كمكی برای شناخت آمادگی الكترونیكی كشورها جهت ورود پذیرش جامعه‌اطلا‌عاتی است، آمادگی الكترونیكی بین اقتصاد ‌كشور دنیا كه نقش عمده‌ای در اقتصاد جهانی دارند، توسط اكونومیست بررسی شده و ایران هم جزو این ‌كشور و در رتبه‌بندی قرار گرفته است. به گفته‌وی طبق تعریف اكونومیست، آمادگی الكترونیكی، وضعیتICT كشور از نظر زیرساخت‌های مورد نیاز و توانایی مصرف‌كنندگان دولت و فضای كسب‌وكار خواهد بود كه در این راستا منابع مصرف‌كنندگان شامل دولت، مردم یا بخش خصوصی است، بررسی می‌شود.
این كارشناس با بیان این كه بیش از ‌شاخص برای رتبه‌بندی كشورها وجود دارد، تصریح كرد: ارزیابی در شش دسته طبقه‌بندی شده است كه اتصال و زیرساخت‌هایIT ، دسته‌ی اول است كه ‌درصد از امتیازها به آن مربوط می‌شود; ضریب نفوذ پهنای باند بالا‌ و باند وسیع، ضریب نفوذ تلفن همراه و اینترنت همچنین ضریب نفوذ رایانه‌های شخصی نیز از شاخص‌های این دسته محسوب می‌شوند. ارائه‌سطوح كیفیت اینترنت به همراه امنیت زیرساخت‌های مخابراتی و ضریب نفوذ اینترنت در مكان‌های عمومی‌‌(وایرلس)، از دیگر شاخص‌های دسته‌ی اول خواهد بود. یك كارشناس حوزه‌تجارت الكترونیكی گفت: دولت ما با در نظر داشتن شاخص‌های كمی‌و كیفی كمترین آمادگی را در ورود به جامعه‌اطلا‌عاتی دارد، هرچند پتانسیل پذیرشIT میان مردم و بنگاه‌ها زیاد است. وی با اشاره به تقسیم جامعه به سه بخش مصرف‌كننده، شهروند و دولت اظهار كرد: مصرف‌كننده، مشتری خدمات دولتی است و شهروندان استفاده كنندگان كالا‌ی خدماتی بخش خصوصی و بنگاه‌ها هستند و برای ارزیابی آمادگی الكترونیكی باید به این سه بخش پرداخته شود.
شاخص‌های كمی ‌در این معیار میزان، سرعت و امنیت و دسترسی به شبكه‌های دسترسی است كه بیشتر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد; ضریب نفوذ‌ها در تلفن ثابت، همراه و پهنای باند نیز مطرح است و می‌توانند در رتبه‌بندی كشور تاثیرگذار باشند. به گفته‌ی وی از دیگر شاخص‌های كمی‌ضریب نفوذ در تعداد و امنیت سرورها و پروتكلSSL است كه سهم هزینه‌هایIT از تولید ناخالص داخلی را نیز دربر می‌گیرد و باید به معرفی شاخص‌های كیفی معیار آمادگی الكترونیكی پرداخت; توانایی شهروندان در به‌كارگیری فناوری اطلا‌عات، شفافیت محیط تجاری، قوانین، مقررات و نظام حقوقی ازجمله شاخص‌های كیفی هستند; در نظام حقوقی هرچه كه تغییر قوانین بیشتر باشد، كشور در سطح ارزیابی، رتبه‌ پایینی پیدا می‌كند.
او ادامه داد: محیط اجتماعی كه شامل سطح سواد، مهارت‌های فنی و نیروی انسانی است از دیگر شاخص‌های كیفی محسوب می‌شود كه در این مورد كشور از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار است، اما در كل از میان ۶۸ كشور، رتبه‌ی ۶۵ را داریم كه اصلا‌ جایگاه خوبی از لحاظ آمادگی الكترونیكی نیست; كشورهایی مانند الجزایر، ‌اندونزی و قزاقستان در سال‌های گذشته همراه و بعضا پایین‌تر از ما بودند، اما با رشد سریعی كه داشتند در رتبه‌بندی بالا‌ی ما قرار گرفتند. به گفته‌این كارشناس این زنگ خطری برای ماست كه از حركت رو به جلو باز نمانیم و سرعت را با سرعت رشد جهان هماهنگ كنیم. در بیشتر شاخص‌های آمادگی الكترونیك با مشكل مواجهیم; ‌۹۵ درصد بنگاه‌های داخلی كوچك هستند و توانایی مالی كافی ندارد تا ازIT به عنوان فناوری هزینه‌بر استفاده و خدمات تحت آن را ارائه كنند.
دكتر محمد عشقی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در این باره می‌گوید: شكاف دیجیتالی تنها فاصله‌تكنولوژیكی نیست و به سیستم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز برمی‌گردد كه این نشان می‌دهد تنها وزارتICT قادر به رفع این مشكل نخواهد بود و حضور معیارهای كمی ‌دقیق در متن برنامه‌های چهار ساله‌كشور و پرداختن مدیرانIT هر سازمان به كمبودها و ضعف‌های موجود در استفاده از فضای دیجیتالی موارد قابل پیگیری است. او با اعتقاد بر این كه باید معیاری برای استفاده از فضای دیجیتالی به صورت كمی ‌وجود داشته باشد تا بتوان شكاف دیجیتالی را محاسبه كرد گفت: در دنیا معیارهایی با عنوان آمادگی الكترونیكی كشورها مطرح شده كه وقتی میزان آمادگی الكترونیكی یك كشور بالا‌ باشد نشان می‌دهد كه بسترها برای استفاده از فضای دیجیتالی فراهم است; ‌به عنوان مثال، وقتی امكان استفاده از اینترنت پرسرعت در كشور ایجاد می‌شود و توانایی ارائه‌آن وجود دارد میزان این آمادگی بالا‌ خواهد رفت. عشقی ادامه داد: آمارهای غیر رسمی از آن حكایت می‌كند كه كشور ما از بین ۱۰۴ تا ۱۰۵ كشور دنیا در رده‌۸۰ قرار دارد كه معیارهای موجود در دنیا نشان دهنده‌این است كه از آمادگی الكترونیكی خوبی برخوردار نیستیم. معیارهایی كه در دنیا مطرح است، می‌تواند میزان استفاده‌افراد جامعه از تلفن، اینترنت و رایانه و میزان دسترسی آنها باشد; همچنین آزادی بیان و میزان استفاده از روزنامه‌ها و رسانه‌های اطلا‌ع رسانی معیار دیگری است و توجه نداشتن به آنها خود به خود باعث شكاف دیجیتالی می‌شود. به عقیده‌او باید به این باور برسیم كه پهنای باند بالا‌ در منازل مشكل نیست و باید مورد مطالعه قرار گیرد و به تحقیقاتی نیاز دارد كه ضعف‌ها شناسایی شوند و وزارتICT نیز به عنوان بخشی از جامعه‌اطلا‌عاتی كشور به بسترسازی در حوزه‌زیر ساخت ارتباطاتی و ایجاد دیتا بپردازد.

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام