سقوط قيمت طلا و سکه

با سقوط 140 دلاري قيمت طلا در دو روز و كاهش بهاي اين فلز گرانبها به زير 1700 دلار در بازار جهاني برخي فعالان از كاهش قيمت سكه در بازار داخلي خبر مي‌دهند. بهای طلا در بازار‌هاي جهانی با بیش از 140 دلار کاهش نسبت به قیمت‌های روز چهارشنبه، در پایان معاملات هفتگی در سطح 20/1657 دلار بسته شد.

در این راستا قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی از 615 هزار تومان تا 610 هزار تومان و بنا بر برخی گزارش‌ها تا 606 هزار تومان در بازار روز پنج‌شنبه افت کرد. با کاهش قیمت طلا در بازار‌هاي جهانی انتظار مي‌رود که امروز با رسیدن موج کاهشی قیمت طلا به بازار داخلی قیمت سکه با افت قابل توجهي مواجه شود. برخي تحليل گران و فعالان بازار از كاهش قيمت تا سطح550 هزار تومان سخن گفته‌اند اما برخي از فعالان نيز با اشاره به افزايش ارزش دلار در برابر ساير ارزهاي جهاني احتمال مي‌دهند با تقويت ارزش اين ارز در برابر ريال از شتاب افت قيمت تا حدودي گرفته شود.

فروش عمده طلا به دلیل بالا گرفتن نگرانی‌ها در مورد وضعیت بورس‌های جهان و چشم‌انداز کاهشی شاخص تولید در چین برای ماه سپتامبر و همچنین تصمیم فدرال رزرو آمریکا برای نگهداری اوراق قرضه بلند مدت این کشور در راستای حمایت از اقتصاد داخلی موجب افت ارزش طلا ، تقویت ارزش دلار در برابر ارزهای عمده جهان و امیدواری سهامداران به بورس‌های نیویورک و اروپا شد. نیاز به نقدینگی عمده عامل محرک شکست قیمت طلا با حراج آن بوده است. عاملی که به طور سنتی به هنگام کاهش شدید ارزش بورس‌های جهانی از آن به عنوان تنها راه دستیابی به نقدینگی برای بنگاه‌ها نام برده شده و مورد توجه قرار مي‌گیرد.

قیمت طلا در دو روز آخر هفته از محدوده 1800 دلار تا 1736 دلار در پایان معاملات روز پنج‌شنبه و تا 1657 دلار در پایان معاملات هفتگی افت کرده است. بدین ترتیب قیمت طلا تا رسیدن به نرخ بسته شده جمعه شب به وقت تهران بیش از 140 دلار از ارزش خود را از دست داده است. افت قیمت طلا طی 2 روز در پایان این هفته رکوردی از کاهش شاخص قیمت را نشان داد که به گفته کارشناسان از سال 1983 بی‌سابقه بوده است.عوامل متعددی برای افت ارزش طلا اعلام شده است. در این میان افت شدید ارزش دارایی‌ها در بازار سهام و جدی‌تر شدن بحران بدهی‌ها در یونان و همچنین نگرانی شدید از کاهش نرخ رشد اقتصادی در سراسر جهان موجب شده تا طی یک هفته گذشته بیش از 4/3 تریلیون دلار از ارزش سهام در بازار‌هاي بورس دنیا از دست برود. اغلب سهام در بورس‌های جهانی با صف فروش مواجه شده‌اند و دولت‌ها تمام تلاش‌های خود را برای بازگرداندن امید سرمایه‌گذاران به کار گرفته اند. در بازار‌هاي جهانی حراج دارایی‌هایی طلا در پرتفوی سرمایه‌گذاری‌ها موجب افت قیمت طلا و در مقابل بالا رفتن قیمت دلار آمریکا شد.

بر اساس تازه‌ترین خبرها زیان ناشی از افت ارزش سهام در بازارهای جهانی موجب شده تا همچون سال 2008 دارایی‌‌هاي طلا برای جبران زیان ناشی از افت ارزش سهام مرتبا به حراج برسد. از فدرال رزرو خبر مي‌رسد که با وجود نهایی نشدن طرح 447 میلیارد دلاری دولت اوباما برای تزریق به اقتصاد آمریکا، برخی تحرکات برای تغییر در نرخ‌هاي اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت در بین سیاستگذاران فدرال رزرو مطرح شده است. انتشار برخی اخبار تایید نشده در این زمینه، اعتماد هر چند موقتی را به بورس نیویورک و برخی بازار‌هاي اروپایی بخشیده است. در پایان معاملات هفتگی شاخص بورس نیویورک و اغلب بورس‌ها در اروپا با علایم مثبت به پایان رسید. در این میان تحلیل‌ها همچنان بر وجود نگرانی‌ها در بازار‌هاي سهام تاکید دارند.نگرانی از افت نرخ رشد اقتصادی در جهان و کشورهای در حال توسعه و بازار‌هاي نوظهور موجب شده تا چشم‌انداز مصرف آتی کالاها به ویژه نفت، طلا، مس و سایر کاهشی باشد. در این میان بازار‌هاي مالی دنیا در انتظار جدی‌ترین خبر از رشد بازار‌هاي آسیایی با محوریت چین هستند. هفته آینده نرخ رشد اقتصادی چین در ماه سپتامبر اعلام مي‌شود و کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که این نرخ با کاهش محسوس همراه باشد. افت احتمالی شاخص تولید در چین برای بازار‌هاي آسیایی به معنای کاهش شدید صادرات از این قاره است. ارزهای آسیایی در پایان این هفته در مقابل دلار آمریکا اغلب با کاهش روبه‌رو بود. تا جایی که این شرایط از سال 1998 تا کنون بی‌سابقه بوده است.همچنین نگرانی‌های جهانی در مورد پایین آمدن رشد اقتصادی در جهان موجب شده تا کشورهای جهان با مداخله گسترده در نظام ارزی خود دارایی‌هاي ارزی خود را با طلا معاوضه کنند. خرید طلا توسط کشورهای در حال توسعه و بازار‌هاي نوظهور عمدتا در راستای اتخاذ یک سیاست انقباضی و در امان ماندن از بحران اقتصادی آمریکا و اروپا بوده که کندی رشد اقتصادی را در پی داشته است.

سقوط قيمت‌ها در بازار داخلي به دليل تعطيلي بازارها در ايران هنوز پس لرزه‌اي نداشته است. قیمت سکه در بازار روز پنجشنبه از 615 هزار تومان به مرور تا بعد از ظهر به 610 و حتی 606 هزارتومان تا غروب این روز افت کرد که به این ترتیب بین 5 تا 9 هزار تومان از ارزش خود را از دست داد. سکه طرح قدیم در این میان تغییرات زیادی نداشته و کماکان در محدوده 630 هزار تومان فروخته شد. البته موج کاهشی قیمت نیز امروز به این سکه خواهد رسید. در بازار روز پنجشنبه ربع سکه هم بدون تغییر 150 هزار تومان بود. البته در برخی نقاط قیمت‌های کمتری برای آن اعلام شد. قیمت نیم سکه به طور مشخص 3000 تومان ارزان شد و به بهای 290 هزار تومان پایین آمد. قیمت‌ها در بازار روز پنجشنبه به قول برخی فعالان بازار، شفاف نبود.در آخرین روز کاری بازار داخلی قیمت هر مثقال طلای 17 عیار با 4400 تومان کاهش قیمت به نرخ 234 هزار و 100 تومان رسید. قیمت هر گرم طلای 18 عیار بدون احتساب اجرت ساخت نیز با بیش از 1000 تومان کاهش تا مرز 54 هزار تومان ارزان شد.

بانک مرکزی قیمت سکه دولتی را با 2600 تومان کاهش تا 594 هزار و 880 تومان پایین آورد. قیمت نیم سکه دولتی نیز با 1560 تومان کاهش 279 هزار و 240 تومان تعیین شد. ربع سکه دولتی هم 520 تومان ارزان تر به نرخ 143 هزار و 300 تومان رسید. در این حال سکه گرمی بدون تغییر 75 هزار و 920 تومان ثابت مانده است.انتظار مي‌رود بانک مرکزی قیمت سکه‌هاي خود را در روز جاری با توجه به افت قیمت‌های جهانی و البته قیمت دلار داخلی تعیین کند. از این رو افت بیش از 140 دلاری قیمت طلا در بازار‌هاي جهانی باید یک شوک اساسی به قیمت سکه‌هاي دولتی بدهد.

با افت برابری یورو و سایر ارزهای جهانی در مقابل دلار آمریکا قیمت ارزهای داخلی نیز در روز پنجشنبه دچار افت قیمت شد.دلار آمریکا در این روز 2 تومان افزایش داشت و 1257 تومان فروخته شد. در مقابل قیمت یورو و پوند انگلیس با 10 تومان و 8 تومان کاهش قیمت به ترتیب 1730 تومان و 2000 تومان فروخته شدند.البته هر صد ین ژاپن با 10 تومان افزایش تا 1650 تومان بالا رفت.بانک مرکزی قیمت مرجع هر دلار آمریکا را با 65 ریال افزایش 10771 ریال تعیین کرد. برابری یورو در مقابل دلار آمریکا روز گذشته تا 35/1 افت کرد. هر پوند انگلیس در برابر دلار آمریکا تا 549/1 پایین آمد. در همین حال ارزش دلار آمریکا در مقابل ین ژاپن تا 6/76 تقویت شد. برخي فعالان بازار معتقدند: با تقویت ارزش دلار آمریکا در برابر سایر ارزهای عمده از یک سو و میل به افزایش ارزش دلار در بازار داخلی در جهت سیاست‌های بانک مرکزی، انتظار مي‌رود امروز قیمت دلار به مرز 1280 تومان برسد. در این صورت تا حدودی از شتاب کاهشی قیمت سکه خواهد کاست.

بيانيه نااميدكننده فدرال رزرو در خصوص آينده اقتصاد آمريكا به جاي آنكه قيمت كالاهاي پايه همانند طلا و نقره را در بازار‌ها افزايش دهد به كاهش آنها منجر شد. كاهشي كه ركورد‌هاي 30 ساله را شكست داد. افت 140 دلار در روز از سال 1983 بي‌سابقه بوده است. تنزل بهاي نقره از 41 دلار به 21 دلار براي هر اونس نيز ركورد 32 ساله را شكست داد تا قيمت نقره به پايين‌ترين حد خود در اين مدت برسد. فعالان بازار در تحليل كاهش بهاي طلا و ديگر كالاهاي پايه بر دو عامل تاكيد دارند، تغيير سبد پرتفوي دارايي‌هاي آمريكا و فروش عمده طلا براي پوشش زيان در ديگر بازارها.

به‌دنبال مخالفت‌هاي جمهوريخواهان و برخي دولت‌هاي خارجي با انتشار بسته تسهيل كمي سه از سوي فدرال رزرو و فشارها به دولت اوباما براي پرهيز از چنين اقدامي به‌واسطه اثرات تورمي آن مسوولان فدرال رزرو از عملياتي استفاده كرده‌اند كه چرخش نام گرفته است. فدرال رزرو قصد دارد 400 ميليارد دلار اوراق قرضه بلندمدت 6 تا 30 سال را تا خرداد سال آينده(ژوئن 2012) از بازار جمع آوري و همزمان 400 ميليارد دلار اوراق قرضه كوتاه‌مدت تا سقف سه سال به فروش رساند. با اين اقدام فدرال رزرو قيمت اوراق قرضه بلند مدت افزايش و نرخ بهره اين اوراق كاهش يافت. نرخ بهره اوراق قرضه 10 ساله «بنچ مارك» كه يك شاخص در اقتصاد ايالات متحده به حساب مي‌آيد به‌دنبال اين تصميم تا حد 856/1 درصد كاهش يافت كه پايين‌ترين نرخ در 60 سال اخير بوده است. با اين چرخش پرتفوي فدرال رزرو و كاهش نرخ بهره اوراق قرضه بلند مدت مسوولان اين بانك اميدوارند تمايل به سرمايه‌گذاري و خريد مسكن افزايش يابد، زيرا كاهش نرخ بهره به كاهش هزينه‌هاي سرمايه‌‌گذاري مي‌انجامد. اين تصميم در كاهش قيمت كالاهاي پايه به‌خصوص طلا تاثير زيادي داشت و حتي به توقيف ارزش دلار در برابر ساير ارزها منجر شد.

عامل ديگر كاهش قيمت طلا اقدام برخي سرمايه‌گذاران در فروش طلا به منظور پوشش زيان در ديگر بازارها بوده است. فعالان بازار آتي به‌دليل تنزل ارزش سهام و پوشش ضرر خود ناچار شدند كالاهاي پايه خود مانند طلا را به فروش رسانند تا با تامين نقدينگي بخشي از زيان خود را جبران كنند. رفتار سرمايه‌گذاران به مثابه آن است كه يك دارايي برنده را مي‌فروشند تا جوابگوي باخت در ديگر حوزه‌ها باشند.

افت قابل ثبت بار ديگر گمانه‌هاي مختلفي در خصوص آينده اين فلز گرانبها را كه پناهگاه بسياري از سرمايه‌گذاران است را مطرح كرده است. برخي با اشاره به تجربه سال 2008 كه به سقوط 18 درصدي قيمت طلا منجر شد اشاره دارند و معتقدند در آن سال طلا پس از اين افت شديد توانست پس از دو ماه 23 درصد رشد قيمت داشته باشد. اتفاق دو روز اخير نيز يادآور همان سال است و طلا بار ديگر در آينده‌اي نزديك يكه‌تاز بازارهاي جهاني خواهد بود، زيرا كاهش نرخ بهره بلند مدت در بازار‌هاي پولي اشتياق به پس‌انداز در اين بازار‌ها را كمرنگ خواهد كرد و نكته مهم‌تر اينكه اثر بخشي اقدامات فدرال رزرو در قالب تغيير سبد دارايي نيز با ترديد جدي مواجه است.