طلا فلزی گران‌بها است که در زبان‌های فارسی به زر، فرانسه به OR ، انگلیسی به GOLD ، آلمانی به GOLD ، ایتالیایی به ORO و عربی به ذهب معروف است. زر از جمله فلزاتی است که از زمان‌های باستان مورداستفاده بشر قرار گرفته است.
احتمال می‌رود در ابتدا ریزه‌های براق آن در کنار رودخانه‌ها جلب‌توجه او را کرده باشد. دانشمندان عقیده دارند که تاکنون از پوسته زمین قریب ۹۵۰۰۰ تن طلا استخراج شده که این مقدار از یک میلیونیم حجم موجود در پوسته زمین، کمتر است (ذخیره طلای پوسته‌ی زمین را پانصد میلیونیم درصد برآورد کرده‌اند) تنها در آب اقیانوس‌ها قریب یک میلیارد تن طلا وجود دارد. البته همه‌ی طلای موجود در پوسته‌ی زمین قابل بهره‌برداری نیست. در ایران گیرشمن، در کتاب ایران از آغاز تا اسلام می‌نویسد: در دوره‌ی مادها از معادن طلای اطراف همدان بهره‌برداری می‌شده است.
ویل دورانت در جلد اول کتاب مشرق‌زمین گاهواره‌ی تمدن از گفتار G.HAUART نقل می‌کند:
در کوره‌هایی که این قوم (مادها) برای سکونت خود انتخاب کرده بودند مس، آهن، طلا، نقره، سنگ مرمر و سنگهای گران‌بها به دست آوردند. از گفتار استراتوس جغرافی‌نویس یونانی نقل شده که در ایران، طلا، نقره، مس، آهن، سرب و زرنیخ استخراج می‌شده و بیشتر از ناحیه‌ی کرمان به دست می‌آمده است.
در دوره‌ی ساسانیان نمایندگان چین که بین سال‌های ۴۵۵ و ۵۳۱ میلادی به دربار ایران رفت‌وآمد داشته‌اند می‌نویسند:
در تیسفون پایتخت ساسانی محصولات طبیعی عبارت است از طلا، نقره، مرجان، عنبر، مروارید و اشیا زجاجی - بلور، آهن، مس، شنگرف و جیوه بود ...
باستان‌شناسان عقیده دارند که در ایران طلا از هزاره‌ی سوم قبل از میلاد مورداستفاده قرار گرفته و از آن اشیا زینتی درست می‌کرده‌اند. سمتی از این اشیا در حفریات باستان‌شناسی به‌دست‌آمده است و در جای دیگر می‌نویسد:
در ایران معادن طلا و نقره هم یافت می‌شود که در قدیم در آنها کار می‌کرده‌اند. شاه‌عباس هم خواست آنها را استخراج کند؛ اما چون خرجش بیشتر از دخلش بود از آن منصرف شد.
شاردن، از معادن طلای نزدیک تبریز نام می‌برد و می‌نویسد مدت مدیدی است که استخراج آن موقوف شده است؛ چون معلوم شد که عایدات حاصله تکافوی مخارجش را نمی‌کند.
در دوره‌ی قاجاریه و مخصوصاً در زمان امیرکبیر اقداماتی برای بهره‌برداری از معادن طلا به عمل آمد. از معدن طلای موته واقع در نزدیک لنجان (البته نزدیک دلیجان صحیح است و احتمالاً مؤلف نام شهر را ندانسته نوشته باشد) در این دوره بهره‌برداری شده است.
پس از مشروطیت، امتیاز معدن طلای آستانه (اراک) در رود ازنا، به اشخاص واگذار شد (در سال ۱۳۲۸ ه . ق) ولی نتیجه‌ای از آن به دست نیامد. دمرگان هم در گزارش مأموریت علمی در ایران درباره‌ی طلا می‌نویسد:
در ایران طلا به طور طبیعی کم است، در بعضی از رودخانه‌های کردستان، خراسان و قره داغی نزدیک ارس یافت می‌شود؛ ولی درباره‌ی بهره‌برداری از آنها چیزی ننوشته است.