متل (Mattel) بزرگ‌ترين كمپاني اسباب بازي‌سازي در دنيا است که در سال 1945 توسط «هارولد مت متسون» و «اليوت هندلر» در ايالت کاليفرنياي جنوبي آمريکا تاسيس شد.
نام متل از ترکيب «مت» و «ال» ساخته شده است. اين شرکت، ابتدا قاب عکس توليد مي‌کرد و سپس به ساخت مبلمان خانه و در نهايت به توليد اسباب بازي روي آورد. اين کمپاني در سال 1955 با کلوپ ميکي ماوس براي تبليغ اسباب بازي‌ها به همکاري در نمايش‌هاي تلويزيوني پرداخت که موجب دگرگوني ساختاري در تجارت اسباب بازي شد.
در ۱۹۵۶ به دليل علاقه دختر هندلر به عروسک‌هاي کاغذي، طرح ساخت عروسک را دنبال کردند. روث هندلر هنگام مشاهده بازي دخترش باربارا با عروسک‌هاي کاغذي متوجه شد او از بازي دادن آنها در نقش بزرگسالان لذت مي‌برد. آن زمان اغلب عروسک‌ها به شکل کودکان خردسال ساخته مي‌شدند. روث ايده ساخت عروسکي با اندام بزرگسالان را به شوهرش اليوت پيشنهاد نمود؛ اما وي به عنوان مدير شرکت متل اشتياقي به اين پيشنهاد نشان نداد.
در همان سال روث در سفر به آلمان به عروسکي که «بايلد‌لي‌لي» ناميده مي‌شد برخورد نمود که عينا مطابق آن چيزي بود که در سر مي‌پروراند. او سه عدد از اين عروسک‌ها را خريداري کرد. يکي را به دخترش داد و دوتاي ديگر را به متل برد.
عروسک لي‌لي اولين بار در سال ۱۹۵۵ در آلمان به فروش رفته بود و اگر چه در آغاز به بزرگسالان فروخته مي‌شد، اما به تدريج محبوبيتي بين کودکان به‌دست آورد و از پوشاندنش با قطعاتي که جداگانه در دسترس بودند، لذت مي‌بردند.
روث پس از بازگشت به آمريکا با کمک مهندسي به نام جک رايان اقدام به طراحي عروسکي مشابه نمود و به نام دخترش باربارا نام باربي را بر آن نهاد.
جک تا سال 1991 طراح تغييرات باربي در کمپاني متل بود. وي قبل از آن در پنتاگون (وزارت جنگ آمريکا) طراح موشک‌هاي اسپارو و‌هاوک بود. شرکت متل او را به خاطر تخصص و استعدادش در شناخت فرم بدن انسان استخدام کرد.اولين سري عروسک باربي که براي اولين بار در نهم ماه مارس سال ۱۹۵۹ در شهر نيويورک به نمايش گذاشته شده بود، در ژاپن ساخته شد و در سال نخست حدود ۳۵۰ هزار عدد از آن به فروش رفت.
باربي به زودي در صف اول اسباب بازي دختران در غرب قرار گرفت. در سال 1959 هر عروسک باربي به قيمت سه دلار فروخته مي‌شد، اما اکنون هر عروسک باربي اصل ساخت کمپاني متل تا 4500 دلار قيمت دارد.
در 1961 کمپاني متل، عروسک «کن» را توليد کرد. اين عروسک پسري بود با لباس‌هاي شيک و موهاي قهوه‌اي که برگرفته از نام پسر آقاي هندلر رييس کمپاني متل بود. بعدها نام آن در سال 1963 عروسک ميچ و در سال 1965 عروسک اسکيپر به جمع کن و باربي پيوستند.
اولين باربي سياهپوست و اولين باربي اسپانيايي تبار در سال 1980 ارائه شد. باربي براي اينکه بتواند نقش تربيتي خود را ايفا کند بايد پاسخگوي تمامي سلايق و علاقه‌ها مي‌بود و در نقش‌هاي گوناگوني ظاهر شد؛ باربي با بيش از 80 شغل مختلف از جمله: پرستار، معلم، خلبان، نوازنده موسيقي، دامپزشک و حتي باستان شناس به بازار آمد. همچنين براي پذيرش اين عروسک از سوي مليت‌هاي گوناگون باربي با حفظ اصالت خود در رنگ‌ها و مليت‌هاي گوناگون هندي، آفريقايي، چيني و ... نيز توليد شد. اولين حيوان خانگي متعلق به باربي، يک اسب بود و تاکنون بيش از 40 حيوان ديگر نيز برای او ساخته شده است.پرفروش‌ترين عروسک باربي، باربي گيسو بلند بود. بزرگ‌ترين طراحان لباس دنيا به کمک کمپاني متل شتافته و به طراحي ظريف و زيباي لباس‌هاي گوناگون باربي مي‌پرداختند. مد لباس‌هاي باربي شامل طرح‌هايي از گوچي، دولچه و گابانا، ورساچه و ژيوانشي بود که اغلب تجملاتي و متعلق به طبقه ثروتمند جامعه بودند.
در اوايل دهه 90 باربي نظامي به ارتش پيوست؛ يک گروهبان پزشک که در ميان توفان شن مشغول خدمت بود. در سال 1999 با به عهده گرفتن نقش مکمل در فيلم داستان اسباب بازي2، يک ستاره جدي سينما شد. در سال 2000، يک باربي کانديداي رياست‌جمهوري هم به بازار آمد که اهداف سياسي‌اش ايجاد امکانات براي دختران و بالا بردن سطح تحصيلات بود.در سال 2001 عروسک باربي در اولين فيلم کامپيوتري خود به نام باربي و فندق شکن ظاهر شد و از آن پس تاکنون فيلم‌هاي کامپيوتري، انيميشن و سينمايي زيادي در مورد باربي توليد شده است.يکي از باربي‌هاي موفق اخير، باربي راپونزل است (راپونزل شخصيت افسانه‌اي است که موهاي بلندش به آزادي او از برج بلندي که در آن اسير است، کمک مي‌کند) اين عروسک در سال 2002 همزمان در يک روز در 59 کشور به بازار آمد. اين بزرگ‌ترين معرفي کالا در تاريخ شرکت متل بود. باربي هنوز به همان محبوبيت قبل باقي مانده است و در هر دقيقه سه عروسک باربي در نقطه‌اي از جهان به فروش مي‌رسد. اين موفقيت بزرگي برای شرکت متل و دليل عمده فروش 6 ميليارد دلاري آنها در سال گذشته است.
در ميان عروسک‌هايي که تاکنون ساخته شده باربي از ويژگي‌هاي منحصر به فردي برخوردار است؛ چرا که باربي تنها يک عروسک نيست، بلکه يک تبادل فرهنگي است و به همين خاطر متخصصين فراواني در توليد، طراحي، تبليغ و توزيع آن نقش آفريني نموده‌اند.
يکي از نکات جالب توجه در حمايت رسانه‌اي از باربي سايت اينترنتي آن است. کودکان پس از ورود به سايت مي‌توانند بازي کنند، با باربي در کنار دريا قدم بزنند يا در منزل جشن تولد بگيرند و ... که همين امر جذابيت بسيار بالايي براي آنها ايجاد نموده است.فراگيري و فروش قابل‌توجه محصولات جانبي با مارک باربي مانند لوازم‌التحرير، کيف و کفش و ... باعث رونق بيش از پيش اقتصادي اين عرصه گرديده و زمينه توليد آن با کيفيت‌هاي گوناگون به منظور تامين سطوح مختلف درآمدي را فراهم نموده است. هم‌اکنون بيش از 31 هزار کارمند مختلف در سراسر جهان برای متل کار مي‌کنند.
کوشان غلامی
- مقالات مرتبط: